Протестантизм: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
157 юл:
Протестант- швед әсирҙәр Көньяҡ Уралға Пётр I заманында ебәрелә, уларҙың күбеһе православиеға күсеп, казактар рәтенә инеп китә. Протестанттар тураһында материалдар бик күп түгел. XIX быуат аҙағында Башҡортостан биләмәләренә немец-меннониттар һәм славян евангелист «штундист» христиандары күсеп килә башлай. [[Белорет металлургия заводы]]нда инженер-техник хеҙмәткәрҙәрҙең күбеһе немец, йәки швед милләтенән була (Ф. М. Вогау, Р. В. Германн, Г. М. Марк, А. Э. Гассельблат, шведтар- бер туған Андерсондар һ.б, уларҙың береһе [[Белорет]]та ҡала) 1909 йылғы Өфө губернаһы баптист-протестант общиналары исемлеге һаҡланып ҡалған. Баптист немецтар батша режимы тарафынан эҙәрлекләнә, шул сәбәпле улар 1904—1905 йылдарҙа Башҡортостан тарафтарына ла килеп сыға. 1910 йылда немец һәм Балтик буйы кешеләренән торған евангелист-лютерандар общинаһы барлыҡҡа килә. Беренсе донъя һуғышы осоронда немецтарҙы көнбайыш губерналарҙан Рәсәйҙең эске өлкәләренә китергә мәжбүр итәләр, протестант- немецтар Башҡортостан биләмәһенә лә килә (Билдәле кинематографист [[Пауль Тиман]] 1915 йылда «Өфөлә мөфтөй Солтановты ерләү» тигән Башҡортостан тураһындағы беренсе фильмды төшөрә).
 
Совет осоронда протестанттарҙың дини тормошо ла сикләүҙәргә дусар була. СССР тарҡалғандан һуң 1980—2000 йылдарҙа Башҡортостанда төрлө протестант ойошмалары төҙөлә, уларҙың күбеһендә сит илдән ебәрелгән миссионерҙар үҙ эшмәкәрлеген йәйелдерә. Кальвинизм общиналары революцияға тиклем [[Себер]], Санкт-Петербург, Мәскәү һәм Көнбайыш Украинала тарала. Совет осоронда кальвинистар (реформат) хәрәкте тыйыла. XX быуаттың 90 йылдарында реформат ойошмалары яңынан күренә башлай. 1999 йылда Тверҙа Рәсәй реформаттарҙың (кальвинисттар) 1-се конгрессыконгресы үтә. 1999 йылдан башлап Өфөлә 1 кальвинист сиркәүе эшләй («Возрождение»)<ref name="Протестанты в Башкирии">[https://posredi.ru/protestanty-v-bashkirii.html Протестанты в Башкирии]</ref>.
 
Баптисттарҙың Башҡортостанда 22 ойошмаһы бар, етәүһе- Өфөлә. Бынан тыш бер нисә протестант ассоциацияһы сиркәүҙәре бар. Улар дин тотоусылар менән генә эшләмәй, ә үҙ ойошмаларына яңы кешеләрҙе йәлеп итеү өсөн тырышлыҡ һала, балалар уҡыта, улар менән тәрбиәүи эштәр алып бара.