Вишерск ҡурсаулығы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}
'''Вишерск ҡурсаулығы''' — [[Пермь крайыныңкрайы]]<nowiki/>ның Красновийск районында, Рәсәй дәүләт тәбиғәт ҡурсаулығы. Директоры - Бахарев Павел Николаевич.
 
== Һылтанмалар ==
Уға 1991 йылдың 26 февралендә нигеҙ һалынған ([[Рәсәй Совет Федератив Социалистик Республикаһы|РСФСР-ҙың]] Министрҙар советының 120-се СМҡарары менән).

Һаҡланған биләмәнең майҙаны - 2412 км² (241,2 мең гектар).

Шунан ҡара ылыҫлы тайга урмандарына - 183,243 мең гектар (76%), урманһыҙ тау ландшафттарына - 48,511 мең гектар (20%), һаҙлыҡтарға - 8,789 мең га (3,6%), һыу (йылғалар, шишмәләр, күлдәр) ятҡылыҡтарына 0,657 мең га (0,4%), күл буйҙарына тура килә.

Ҡурсаулыҡтағы иң ҙур йылға Вишера.Уның дөйөм оҙонлоғо 130 км.
 
== Географияһы ==
Вишерск ҡурсаулығы [[Төньяҡ УралдыңУрал]]<nowiki/>дың көнбайыш битләүендә урынлашҡан. Ҡурсаулыҡтың төньяҡ сикке сиге - Саклаимсори-Чахль тауының түбәһе (1123,1 метр). Ул шулай уҡ Пермь крайының иң төньяҡ нөктәһе һәм Уралдағы өс бөйөк йылғаның: Кама, Печора һәм Обь йылғалары бассейндарының берҙән-бер һыу айырғысы булып тора.
 
Ул шулай уҡ Пермь крайының иң төньяҡ нөктәһе һәм Уралдағы өс бөйөк йылғаның: [[Кама]], [[Печора]] һәм [[Обь]] йылғалары бассейндарының берҙән-бер һыу айырғысы булып тора.
71 квартал (һаҡ зонаһы) ыҙанында Вишера йылғаһының өҫкө йөҙөнөң (һаҡланған биләмәнең минималь бейеклеге ) диңгеҙ кимәленән бейеклеге— 230,9 м. Ҡурсаулыҡтың иң юғары пункты - Лув-Нёр һыртының төп түбәһе (Тулым ташы) - 1469,6 метр. Ул шулай уҡ Пермь крайының иң юғары нөктәһе булып тора.
 
71 квартал (һаҡ зонаһы) ыҙанында [[Вишера (Кама ҡушылдығы)|Вишера]] йылғаһының өҫкө йөҙөнөң (һаҡланған биләмәнең минималь бейеклеге ) диңгеҙ кимәленән бейеклеге— 230,9 м.
 
71 квартал (һаҡ зонаһы) ыҙанында Вишера йылғаһының өҫкө йөҙөнөң (һаҡланған биләмәнең минималь бейеклеге ) диңгеҙ кимәленән бейеклеге— 230,9 м. Ҡурсаулыҡтың иң юғары пункты - Лув-Нёр һыртының төп түбәһе (Тулым ташы) - 1469,6 метр. Ул шулай уҡ Пермь крайының иң юғары нөктәһе булып тора.
 
== Флора һәм фауна ==
[[Файл:Пономарёв_Н_Марка_Лось_Вишерский_заповедник.jpg|мини|169x169пкс|«Мышы маркаһы» (Вишерс ҡурсаулығы), Н. В. Пономарев]]
Вишера йылғаһының үрге ағымында Европаның иң ҙур эталон (кеше аяғы баҫмаған, кеше ҡулы теймәгән ерҙәр) массивтарының береһе— ҡараңғы ылыҫлы тайга урманы урынлашҡан.

Ҡурсаулыҡта кедр (себер ҡарағасы), миләш, ҡайын ҡушылған шыршылы-аҡ шыршы һәм аҡ шыршылы -шыршы , ҡайын, миләш һәм ҡайын урмандары бар.
 
Ҡурсаулыҡта булған хайуандарҙың 36 төрө һөтимәрҙәр — һуҫар, [[Шәшке|европа шәшкеһе]], һоро айыу, [[бүре]], төньяҡ боланы һ. б., 155 төр ҡош, амфибия төрҙәренән икәү (үлән тәлмәрйене, осло моронло тәлмәрйен), 12 балыҡ төрө (европа бәрҙеһе, [[Майма|гольян сабаҡ]], [[шамбы]], зөгәй [[Зөгәй|ябай]], ҡәҙимге еҙмыйыҡ, ҡыҙыл балыҡ, суртан, йылға алабуғаһы, [[ҡорман]], сабаҡ, ҡыҙылғанат, [[Опто (балыҡ)|опто]]).
Юл 18 ⟶ 30:
=== Ҡурсаулыҡтың Рәсәй Федерацияның Ҡыҙыл китабына индерелгән төрҙәре ===
 
* '''''ябыҡ орлоҡлолар'''''
 
: [[Калипсо|һуғанбашлы калипсо]] (Calypso bulbosa)
: Гельма Минуарцияһы (helmii Minuartia)
 
* '''''умыртҡаһыҙҙар'''''
 
: МнемозинаҠ ара аполлон (Мнемозина, mnemosyne Parnassius)
 
* '''балыҡтар'''
 
: [[Зөгәй|ЗӨГӘЙ]] ( [[:ru:Обыкновенный_подкаменщик|Обыкновенный подкаменщик]], cottus gobio)
: [[:ru:Обыкновенный_таймень|ҡыҙыл балыҡ (Обыкновенный таймень]], hucho taimen)
 
* '''''ҡоштар'''''
 
: [[Бөркөт]] ( Aquila chrysaetos)
: [[Ҡарағош (ҡош)|Баҡраҡ бөркөт]] ([[:ru:Большой_подорлик|Большой подорлик]], Aquila clanga)
: [[Диңгеҙ бөркөтө]] ([[Диңгеҙ бөркөтө|Орлан-белохвост]], albicilla Haliaeetus)
: [[Кәлмәргән]] (Скопа, pandion haliaetus)
: Көртлөк, [[ҡыр тауығы]] [[Аҡ ағуна|(]][[:ru:Белая_куропатка|Среднерусская белая куропатка]], Lagopus lagopus rossicus)
: Өфө[[Өкө]] ([[Өкө|Филин]], bubo Bubo)
 
== Шулай уҡ ==