Болгария: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Таңһылыу (фекер алышыу | өлөш) |
Таңһылыу (фекер алышыу | өлөш) |
||
64 юл:
Болгарияның [[Рельеф (топография)|рельефы]] бер төрлө түгел. Илдең сағыштырмаса ҙур булмаған территорияһында уйһыулыҡтар, тигеҙлектәр, убалар, тәпәш һәм бейек тауҙар, күп һанда үҙәндәр һәм тәрән тарлауыҡтар урынлашҡан. Болгария [[топография|топографияһының]] төп үҙенсәлеге булып бейек һәм тәпәш ландшафт һыҙаттарының сиратлашыуы тора, улар көнсығыштан көнбайышҡа бөтә ил буйынса үтә. Был ([[геоморфология|геоморфологик]] өлкәләр тип аталған) һыҙаттар төньяҡтан көньяҡҡа ҡарай [[Түбәнге Дунай уйһыулығы]], [[Стара-Планина]], [[Верхнефракийский уйһыулығы]] һәм [[Рила]]-[[Родопы|Родопский]] [[тау массивы]] тип аталалар. Болгарияла 3 тау системаһы: [[Пирин]], Рила һәм Родоп. [[Ҡара диңгеҙ]] эргәһендә иң көнсығыш өлкәләр убалы, улар көнбайышҡа табан бейегәйә баралар, ә илдең иң ситке көнбайыш өлөшө бейек таулы. Илдең өстән ике өлөшөнән күберәге — тигеҙлектәр, яҫы таулыҡтар йәки 600 метрҙан бәләкәйерәк бейеклектәге убалы ерҙәр. Тигеҙлектәр (200 метрҙан тәпәш) территорияның 31 %-ын, яҫы таулыҡтар һәм убалыҡтар (200—600 м) — 41 %-ын, тәпәш тауҙар (600—1000 м) 10 %-ын, уртаса тауҙар (1000—1500 м) 10 %-ын, һәм бейек тауҙар (1500 метрҙан артыҡ) 3 %-ын тәшкил итәләр. Болгарияның уртаса бейеклеге — 470 м.
Стара-Планина (Балҡан тауҙары) Сербияла Тимошко Үҙәнендә башлана һәм үҙәк-көнбайыш Болгарияла көньяҡҡа София соҡорона тиклем дауам итә. Унан тауҙар көнсығышҡа Ҡара диңгеҙгә тиклем китә. Стара-Планинаның оҙонлоғо 600 км самаһы һәм киңлеге 30—50 км. Уның иң бейек участкаһы үҙәк Болгарияла, Ботев тауы урынлашҡан ерҙә урынлашҡан, Балҡан тауҙарының иң бейек нөктәһе 2376 м бейеклектә. Балҡан тауҙары яйлап Ҡара диңгеҙ буйындағы ҡаяларға тиклем тәпәшәйәләр. Стара-Планинаның һәм Средна-Гораның көньяҡ битләүҙәре Верхнефракийский тигеҙлегенә һәм София соҡорона күсә. Өсмөйөш формаһында булған Верхнефракийский уйһыулығы Верхнефракийский Софиянан алыҫ түгел нөктәлә тауҙарҙан көнсығышҡа ҡарай башлана һәм Ҡара диңгеҙгә ҡарай көнсығыш йүнәлешендә киңәйә. Унда Марица йылғаһы үҙәне һәм йылға һәм Ҡара диңгеҙ араһында урынлашҡан уйһыулыҡтар урынлашҡан. Нижнедунайский уйһыулығы кеүек, Верхнефракийский уйһыулығының күп өлөшө убалы һәм ғәғәттәге мәғәнәлә тигеҙлек түгел. Территорияның күп өлөшө ауыл хужалығы өсөн яраҡлы.
Относительно высокие горы занимают область между Верхнефракийской низменностью и Софийской котловиной и границей с Грецией на юге. На западе страны находятся три хребта: [[Витоша]] к югу от Софии, Рила далее на юг и Пирин в юго-западной части страны. Они являются наиболее высокой топографической областью Болгарии и всего Балканского полуострова. Хребет Рила включает гору [[Мусала]] высотой 2925 м, это самая высокая гора в Балканских странах. Около дюжины других гор в системе Рила имеют высоту более 2600 м. Для самых высоких гор характерны редкие голые скалы и отдельные озёра выше линии деревьев. Более низкие пики покрыты альпийскими лугами. Для хребта Пирин характерны скалистые пики и каменные склоны. Его самый высокий пик — [[Вихрен]] высотой 2915 м, второй по высоте пик Болгарии. Далее на восток расположены Родопы.
| |||