Мәскәү: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Zlgll (фекер алышыу | өлөш) |
Zlgll (фекер алышыу | өлөш) |
||
63 юл:
== Этимология ==
Ҡаланың исеме йылға атамаһынан алынған. Гидроним этимологияһы Мәскәү мотлаҡ билдәләнмәгән<ref>«Издавна признаётся также, что город назван по реке. Об этом впервые сообщает литературный памятник конца XVI — начала XVII в. „Повесть о зачале Москвы“, где сказано, что вёл. Кн. Юрий Владимирович повелел „соделать мал деревян град и прозва его званием ''Москва-град'' по имени реки, текущия под ним“. В настоящее время мнение о первичности названия реки является общепризнанным» ({{книга|автор=Поспелов Е. М.|заглавие=Топонимический словарь Московской области|место=М.|издательство=Профиздат|год=320|страниц=320|страницы=173|isbn=5–255–01342–0}}).</ref>. Һуңғы ваҡытта белгестәр араһында йылғаның атамаһы киң таралған <ref>«Название ''Москва'' древнее, его происхождение спорно»; «вопрос о названии ''Москва'' пока остаётся нерешённым» ({{книга|автор=Агеева Р.А., Александров Ю.Н., Бондарчук Г.П. и др.|заглавие=Улицы Москвы. Старые и новые названия. Топонимический словарь-справочник|ответственный=Отв. редактор Е.М.Поспелов|ссылка=http://antic-r.narod.ru/bibl4.htm|место=М.|издательство=Изд. центр «Наука, техника, образование»|год=2003|страниц=336|страницы=184—185|isbn=5–9900013–1–2}}).</ref>, славян [12] тураһында гипотеза алған. Славян һәм Балтика версияларында "шыйыҡ, бата тоған, сей" тигән һүҙҙең мәғәнәһе бар<ref>''[[Топоров, Владимир Николаевич|Топоров В. Н.]]'' «Baltica» Подмосковья // Балто-славянский сборник. — М.: Наука, 1972. — с. 217—280</ref>.
Фин-уғыр версияһында төрлө телдәрҙән һүҙҙәр бар: коми телендә Моска - "һыйыр", мерянъяларҙан - "айыу" ("Медведь"), балтиялы-фин телендә муста - "ҡара, ҡараңғы". Әлеге ваҡытта был версияның яҡлылар бик аҙ<ref name="Горбаневский">В. Горбаневский. [
*"Московъ" яҡлылар сығанаҡтарында теркәлгән ойконимдың боронғо формаһы иҫәпкә алынмай;
* "Мәскәү" гидронимын коми теле менән бәйләү урынһыҙ: Коми бер ҡасан да был йылғаның ағымына яҡын булғанн территорияла йәшәмәгән<ref name="Горбаневский"/>;
* Мари телендәге "моска" һүҙе XIV-XV быуаттарҙағы "мечка" (инә айыу) тигән рус һүҙенән килеп сыҡҡан;
* Балтик-фин биреүсе этимологияның эҙмә-эҙлелеге һәр береһенең бер-береһенән алыҫлашҡан төрлө телдәрҙән аңлатыла: "Муста" - фин теленән, "ва" коми теленән<ref name="Горбаневский"/>.
== Мәғариф һәм фән ==
Мәскәү ҡалаһында дәүләт һәм дәүләттеке булмаған юғары уҡыу йорттары эшләп килә. Беренсеһе бер нисә төркөмгә бүленә: университеттар, академиялар, иниституттар, консерваториялар, [[Рәсәй Федерацияһы Оборона министрлығы|Оборона министрлығы]], [[Рәсәй Федерацияһы Эске эштәр министрлығы|Эске эштәр министрлығы]] уҡыу йорттары бар.
| |||