Йәнбикә (йылға): өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
2 юл:
'''Йәнбикә''' ({{lang-ru|Янбике}}) — [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Учалы районы]]ның [[Аҙнаш]], [[Ҡужай]], [[Шәрип (Учалы районы)|Шәрип]] ауылдары эргәһендә баш алған йылға.
 
== ТарихыАтама тарихы ==
Йәнбикә — [[Белорет районы]]нан аҡҡан [[Оло Инйәр]] йылғаһына ҡойған [[Кесе Инйәр]]ҙең һул ҡушылдығы<ref>[http://komanda-k.ru/Россия/река-большой-инзер Река Большой Инзер]</ref>. «[[Урал батыр]]» эпосында ул Урал менән Шүлгәндең әсәһе. Эпостан мәғлүм булыуынса, Башҡортостандағы бик күп топонимика, бигерәк тә йылғалар, эпос геройҙары хөрмәтенә аталған. Шуға ла Учалы халҡы «Урал батыр» эпосының район территорияһында барлыҡҡа килеүе тураһында үҙ версияһын тап бында Йәнбикә йылғаһы булыуы, Йәнбирҙин фамилияһының киң таралыуы, һәм [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]], [[Яйыҡ]], Уй, [[Әй (йылға)|Әй]], [[Мейәс (йылға)|Мейәс]] йылғаларына ҡылысы менән сабып юл ярыу өсөн Урал батыр тап ошо ерҙә торорға тейеш булыуына бәйләй<ref>[https://www.uchaly-biblioteka.ru/istoriya-uchalinskogo-rayona История Учалинского района]</ref>.
Фәтих Фазылов үҙенең «Индоиранцы в составе древних башкир» китабында: «Бик күп Европа халыҡтарында Яна (Йәнбикә) — ҡатын-ҡыҙ, ә Ян (Йәнбирҙе) ир-ат исеме. Ерҙәге тәүге ҡоро урында ошо исемле тәүге кешеләр тураһында «Урал батыр» халыҡ эпосында ла яҙылған. Йәнбирҙе — ир-ат йәне, изгелек, яҡтылыҡ, әүҙемлек, ыңғайлыҡ билдәһе. Йәнбикә — ҡатын-ҡыҙ башланғысы, яуызлыҡ, ҡараңғылыҡ, кирелек һәм пассивлыҡ билдәһе. «Ян» һәм «Инь» философик мәғәнәләренең Ҡытайҙан түгел, Уралдан сығыуы «Без истории нет будущего…» китабында раҫлана»<ref>[https://soraman.livejournal.com/7892.html Аль-Фатих Фазылов. Индоиранцы в составе древних башкир]</ref>, — тип яҙа.