Екатеринбург губернаһы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Екатеринбургская губерния" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл:
{{Ук}}'''Екатеринбург губернаһы'''   [[Рәсәй Совет Федератив Социалистик Республикаһы|РСФСР-ҙың]] [[1919 йыл|1919]]—[[1923 йыл|1923 йылдарҙағы]] административ-территориаль берәмеге. Үҙәге   [[Екатеринбург]].
{{Infobox Административ берәмек|Статус=}}
'''Екатеринбург губернаһы''' — [[Рәсәй Совет Федератив Социалистик Республикаһы|РСФСР-ҙың]] [[1919 йыл|1919]]—[[1923 йыл|1923 йылдарҙағы]] административ-территориаль берәмеге. Үҙәге — [[Екатеринбург]].
 
== Тарихы ==
[[Урал|Уралда]]да губерна сиктәрен үҙгәртеү идеяһы [[XX быуат]] башында уҡ барлыҡҡа килә. [[1914 йыл|1914 йылға]] Рәсәй империяһында [[Урал тауҙары|Урал һыртының]] көнсығыш яғында урынлашҡан Пермь губернаһы өйәҙҙәренән, Тобольск һәм [[Ырымбур губернаһы|Ырымбур губернаһының]] ҡайһы бер өйәҙҙәренән Екатеринбург губернаһы төҙөү проекты әҙерләнгән булған. Реформаны үткәреүгә тәүҙә [[Беренсе донъя һуғышы]], һуңынан [[Октябрь революцияһы]] ҡамасаулай. Әммә [[1917 йыл|1917 йылдың]] аҙағында уҡ яңы революцион хөкүмәт тарафынан административ-территориаль бүленеш реформаһы тураһындағы мәсьәлә күтәрелә башлаған. Уны тормошҡа ашырыу буйынса эш крәҫтиән, батрак һәм һалдат депутаттарының урындағы советтарына йөкмәтелгән.
 
[[1918 йыл]]<nowiki/>дың апрелендә Пермь ҡалаһында крәҫтиән, эшсе һәм һалдат депутаттарының берләштерелгән съезында Пермь губернаһының Пермь һәм Екатеринбург округтарына бүленеүе тураһында ҡарар ҡабул ителә. Һуңғыһына [[Екатеринбург өйәҙе|Екатеринбург]], [[Шадринск өйәҙе|Шадрин]], Ҡамышлы, Верхотур, Ирбит, [[Красноуфимск өйәҙе|Красноуфимск өйәҙҙәре]] һәм [[Көңгөр өйәҙе]]<nowiki/>нең ''Серебрянский районы'' индерелгән.
 
Пермь губернаһы бүленеүе тураһында рәсми рәүештә [[1919 йыл]]<nowiki/>дың [[15 июль|15 июлендә]] генә иғлан ителә. Административ-территориаль бүлеүҙә үҙгәрештәр "«Пермь губернаһын ике үҙ аллы - — Пермь һәм Екатеринбург губерналарына бүлеү"» ҡарарында теркәлгән. Башта [[Екатеринбург]] губернаһы 6: Верхотур, Екатеринбург, Ирбит, Ҡамышлы, [[Красноуфимск өйәҙе|Красноуфимск]] һәм [[Шадринск өйәҙе|Шадрин]] өйәҙҙәренә бүленә.
 
[[1920 йыл|1920 йылда]]да Верхотур өйәҙенән Алапаев, Надеждин, Түбәнге Тагил өйәҙе, Екатеринбург, Ҡамышлы һәм Шадрин өйәҙҙәренән Каменск өйәҙе барлыҡҡа килә. [[1922 йыл|1922 йылда]] да Алапаев, Каменский һәм Надеждин өйәҙҙәре бөтөрөлә.
[[1918 йыл]]<nowiki/>дың апрелендә Пермь ҡалаһында крәҫтиән, эшсе һәм һалдат депутаттарының берләштерелгән съезында Пермь губернаһының Пермь һәм Екатеринбург округтарына бүленеүе тураһында ҡарар ҡабул ителә. Һуңғыһына [[Екатеринбург өйәҙе|Екатеринбург]], [[Шадринск өйәҙе|Шадрин]], Ҡамышлы, Верхотур, Ирбит, [[Красноуфимск өйәҙе|Красноуфимск өйәҙҙәре]] һәм [[Көңгөр өйәҙе]]<nowiki/>нең ''Серебрянский районы'' индерелгән.
 
XX быуаттың 20-се йылдарында ҡыҙылдар тарафынан Көнбайыш-себер Себер ихтилалы - — РСФСР-ҙағы крәҫтиәндәрҙең, казактарҙың, эшсе һәм ҡала интеллигенцияһының большевиктарға ҡаршы сығышы баҫтырыла.
 
[[3 ноябрь|3 ноябрҙә]] губерна 1923 йылда бөтөрөлә. Ул яңы ойошторолған [[Урал өлкәһе (РСФСР)|Урал өлкәһе]] ҡарамағына күсерелә.
 
== Екатеринбург губерна башҡарма комитеты рәйестәерәйестәре ==
Пермь губернаһы бүленеүе тураһында рәсми рәүештә [[1919 йыл]]<nowiki/>дың [[15 июль|15 июлендә]] генә иғлан ителә. Административ-территориаль бүлеүҙә үҙгәрештәр "Пермь губернаһын ике үҙ аллы - Пермь һәм Екатеринбург губерналарына бүлеү" ҡарарында теркәлгән. Башта [[Екатеринбург]] губернаһы 6: Верхотур, Екатеринбург, Ирбит, Ҡамышлы, [[Красноуфимск өйәҙе|Красноуфимск]] һәм [[Шадринск өйәҙе|Шадрин]] өйәҙҙәренә бүленә.
- Новоселов Степан Андреевич (1919 — 19201919—1920)
 
- Лукоянов Михаил Николаевич (1920 — 19211920—1921)
 
- Новоселов Степан Андреевич (1922 — 19231922—1923)
 
[[1920 йыл|1920 йылда]] Верхотур өйәҙенән Алапаев, Надеждин, Түбәнге Тагил өйәҙе, Екатеринбург, Ҡамышлы һәм Шадрин өйәҙҙәренән Каменск өйәҙе барлыҡҡа килә. [[1922 йыл|1922 йылда]] Алапаев, Каменский һәм Надеждин өйәҙҙәре бөтөрөлә.
 
 
 
XX быуаттың 20-се йылдарында ҡыҙылдар тарафынан Көнбайыш-себер ихтилалы - РСФСР-ҙағы крәҫтиәндәрҙең, казактарҙың, эшсе һәм ҡала интеллигенцияһының большевиктарға ҡаршы сығышы баҫтырыла.
 
 
 
[[3 ноябрь|3 ноябрҙә]] губерна 1923 йылда бөтөрөлә. Ул яңы ойошторолған [[Урал өлкәһе (РСФСР)|Урал өлкәһе]] ҡарамағына күсерелә.
 
== Екатеринбург губерна башҡарма комитеты рәйестәе ==
- Новоселов Степан Андреевич (1919 — 1920)
- Лукоянов Михаил Николаевич (1920 — 1921)
- Новоселов Степан Андреевич (1922 — 1923)
 
== Административ-территориаль бүленеше ==
{| class="standard"
!№
!Өйәҙ
!Өйәҙе
!Өйәҙ ҡалаһы
!Гербы<br /><br /><br /><br />өйәҙ ҡалаһы
!Майҙан,<br /><br /><br /><br />кн.<sup>2</sup>
!Улус һаны
|-
Юл 53 ⟶ 43:
|-
|3
|Ирбит
|Эрбет
|Ирбит
| style="text-align:center" |
Юл 60 ⟶ 50:
|-
|4
|Ҡамышлы
|Камышловский
|Ҡамышлы
|Камышлов
| style="text-align:center" |
|411 15
Юл 90 ⟶ 80:
 
== Әҙәбиәт ==
* Декреты советской власти. Т. 1: 25 октября 1917 г.  — 16 марта 1918 г. М.: Госполитиздат, 1957.
 
* ''Каплюков В., Яркова Е.'' «Рабочие и крестьяне в стенах ЧК вместо наказания получали тёплое слово и освобождённые уходили по домам». Из истории становления органов госбезопасности на Среднем Урале. 1919—1920 гг. // Веси. Провинциальный литературно-художественный, историко-краеведческий журнал [г. Екатеринбург]. 2014. №  8 (104). Октябрь. «Средний Урал». С. 56—66. [http://www.cdooso.ru/phocadownload/userupload/editions/vesi_mag_2014_08.pdf]
* Декреты советской власти. Т. 1: 25 октября 1917 г. — 16 марта 1918 г. М.: Госполитиздат, 1957.
* ''Каплюков В., Яркова Е.'' «Рабочие и крестьяне в стенах ЧК вместо наказания получали тёплое слово и освобождённые уходили по домам». Из истории становления органов госбезопасности на Среднем Урале. 1919—1920 гг. // Веси. Провинциальный литературно-художественный, историко-краеведческий журнал [г. Екатеринбург]. 2014. № 8 (104). Октябрь. «Средний Урал». С. 56—66. [http://www.cdooso.ru/phocadownload/userupload/editions/vesi_mag_2014_08.pdf]
* {{книга|автор=Коржихина Т. П.|заглавие=Советское государство и его учреждения: ноябрь 1917 г. — декабрь 1991 г.: Учеб. для вузов по спец. «История»|место=М.|год=1994}}
* ''Яркова Е. И.'' К вопросу о дате образования Екатеринбургской губернии // Материалы межрегиональной научно-практической конференции «Административно-территориальные реформы в России. К 225-летию учреждения Пермского наместничества». Пермь: Изд-во «Пушка», 2006. С. 146—149.
* ''Яркова Е. И.'' Екатеринбургская губерния: территория и население // Четвёртые Татищевские чтения. Тезисы докладов и сообщений. Екатеринбург, 18—19 апреля 2002 г. Екатеринбург: ИИиА УрО РАН, 2002. С. 230—234.
* ''Яркова Е. И.'' [http://elar.urfu.ru/handle/10995/39483 Реформирование административно-территориальной структуры Екатеринбургской губернии в 1919—1923 гг.] // Урал индустриальный. Бакунинские чтения. Материалы VIII Всероссийской научной конференции. Екатеринбург, 27—28 апреля 2007 г. Екатеринбург: Изд-во «АМБ», 2007. Т. 2. С. 294—298.
* ''Яркова Е. И.'' «Дела обстоят очень плохо…» Крестьянское восстание 1920 года в Красноуфимском уезде // Ретроспектива. 2008. №  4. С. 21—24. [http://www.cdooso.ru/phocadownload/userupload/editions/dela-obstoyat-ochen-ploho-yarkova-e-i-retrospectiva-04-2008-s-21-24.pdf]
* ''Яркова Е. И.'' Административно-территориальные реформы 1919—1923 гг. на Среднем Урале в материалах региональных и федеральных архивов // Материалы межрегиональной научно-практической конференции «История Свердловской области в архивных документах». Екатеринбург, 21 марта 2014 г. Екатеринбург: Управление архивами Свердловской области, 2014 С. 49—http://www.cdooso.ru/phocadownload/userupload/editions/mat-conf-so-v-arch-doc-yarkova.pdf
 
== Һылтанмалар ==
 
* [http://istmat.info/files/uploads/57148/administrativnye_deleniya_sssr_po_dannym_k_15_maya_1923_goda.pdf Административные деления СССР по данным к 15 мая 1923 года]
* [http://www.ural.ru/spec/ency/encyclopaedia-6-661-ekaterinburgskaya-guberniya.html Уральская историческая энциклопедия]
* {{БРЭ|заглавие=Екатеринбургская губерния|ссылка=http://bre.mkrf.ru/domestic_history/text/1976685}}
* [http://ntgia.ru/?p=10583 Нижний Тагил. От завода до окружного центра (1919—1923 годы)]
 
[[Категория:РСФСР губерналары]]
[[Категория:Екатеринбург губернаһы]]
[[Категория:Тарихи Башҡортостан ерҙәре топонимикаһы]]