Ҡурташтау: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Yadgar9 (фекер алышыу | өлөш) Тамғалар: Мобиль үҙгәртеү Мобиль ҡушымта аша үҙгәртеү |
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
42 юл:
== Этимологияһы ==
Ҡурташ һүҙенең барлыҡҡа килеүен төрлөсә аңлатырға мөмкин: ▼
*1) “ҡур” һүҙе «бай, мул» мәғәнәһен аңлата; ▼
*2) Ҡурташ тирәһендә ҡорҙарҙың (тетерева) күп булыуы; ▼
*3) «ҡур» “көс, ҡеүәт; көс-ҡеүәт башланғысы, энергия тупланмаһы” мәғәнәһенә лә эйә. <ref>Словарь топонимов Башкирской АССР. — Уфа, 1980.</ref>▼
Ҡурташ тип бутап [[Ҡолсоғаҙыташ]] тауын әйтәләр,шул арҡала ике тауҙың атамаларында буталсыҡ киткән. Хәҙер Ҡурташтауҙы Оло Ҡурташ, ә [[Ҡолсоғаҙыташ]]ты Бәләкәй Ҡурташ тиҙәр.▼
{{Врезка
== Легендаһы ==▼
|Заголовок = Ҡурташ
Ҡурташтың итәгендә Майташ яланында [[Ҡобағош]] ауылы егете һәм [[Байым (Әбйәлил районы)]] ауылы ҡыҙының туйы булған. Һөйгән йәрҙәр матур тау башына менеп төшөргә булалар. Ҡапыл, егет ҡая башында, мүкле урында бер үҙе генә үҫеп ултырған ҡымыҙлыҡты күреп ҡала һәм уны үҙенең һөйгән ҡыҙына бүләк итергә тип, таштарға тотоноп шул ҡаяға менеп китә. Ҡымыҙлыҡты алып аҫҡа төшөп барғанда, аяғы тайып китеп шул ҡаянан килеп төшә һәм һәләк була. Ҡыҙ күп күҙ йәштәрен түгә һәм шул һәләкәтле ҡымыҙлыҡ арҡаһында үлгән егетенә арнап шиғыр ижад итә: ▼
|Ширина = 250px
Ҡурташ аҫты суҡ муйыл, ▼
|Выравнивание = right
|Содержание=
Һин минең Ҡурташым, ▼
Иҙел башы ҡуш ташым. ▼
Түгелеп бөткөһөҙ күп муйыл.▼
Инде килмәм, Ҡурташ, ҡаршыңа, ▼
Ятһам, түшәк булған таш, ▼
Ҡымыҙлығың етте яныйым башына. ▼
Күк күкрәй, Ҡурташ, ай башыңда, ▼
Ишетелә Майташ аҫтында, ▼
Һағынырмын, йәрем, һарғайырмын, ▼
Һин булмағас минең янымда. ▼
Ап-аҡ ҡына, ап-аҡ аҡ уҡаны ▼
Һуҙһаң ине Ҡурташ юлына. ▼
Йәштән генә һөйгән йәрең менән ▼
▲Һин минең Ҡурташым,
▲Иҙел башы ҡуш ташым.
▲Ятһам, түшәк булған таш,
Ҡышын төйәк булған таш.
Юл 94 ⟶ 66:
Дошман килһә, меналмаҫ,
Аша сабып уҙалмаҫ.
Менеп, еген табалмаҫ,
Мине һаҡлар ҡуш ташым.
Юл 118 ⟶ 90:
Үс алмаһам дошмандан,
Антым етһен башыма.
< == Иҫкәрмәләр ==
▲Ҡурташ һүҙенең барлыҡҡа килеүен төрлөсә аңлатырға мөмкин:
▲*1) “ҡур” һүҙе «бай, мул» мәғәнәһен аңлата;
▲*2) Ҡурташ тирәһендә ҡорҙарҙың (тетерева) күп булыуы;
▲*3) «ҡур» “көс, ҡеүәт; көс-ҡеүәт башланғысы, энергия тупланмаһы” мәғәнәһенә лә эйә. <ref>Словарь топонимов Башкирской АССР. — Уфа, 1980.</ref>
▲Ҡурташ тип бутап [[Ҡолсоғаҙыташ]] тауын әйтәләр,шул арҡала ике тауҙың атамаларында буталсыҡ киткән. Хәҙер Ҡурташтауҙы Оло Ҡурташ, ә [[Ҡолсоғаҙыташ]]ты Бәләкәй Ҡурташ тиҙәр.
▲== Легендаһы ==
▲Ҡурташтың итәгендә Майташ яланында [[Ҡобағош]] ауылы егете һәм [[Байым (Әбйәлил районы)]] ауылы ҡыҙының туйы булған. Һөйгән йәрҙәр матур тау башына менеп төшөргә булалар. Ҡапыл, егет ҡая башында, мүкле урында бер үҙе генә үҫеп ултырған ҡымыҙлыҡты күреп ҡала һәм уны үҙенең һөйгән ҡыҙына бүләк итергә тип, таштарға тотоноп шул ҡаяға менеп китә. Ҡымыҙлыҡты алып аҫҡа төшөп барғанда, аяғы тайып китеп шул ҡаянан килеп төшә һәм һәләк була. Ҡыҙ күп күҙ йәштәрен түгә һәм шул һәләкәтле ҡымыҙлыҡ арҡаһында үлгән егетенә арнап шиғыр ижад итә:
▲Ҡурташ аҫты суҡ муйыл,
▲Түгелеп бөткөһөҙ күп муйыл.
▲Инде килмәм, Ҡурташ, ҡаршыңа,
▲Ҡымыҙлығың етте яныйым башына.
▲Күк күкрәй, Ҡурташ, ай башыңда,
▲Ишетелә Майташ аҫтында,
▲Һағынырмын, йәрем, һарғайырмын,
▲Һин булмағас минең янымда.
▲Ап-аҡ ҡына, ап-аҡ аҡ уҡаны
▲Һуҙһаң ине Ҡурташ юлына.
▲Йәштән генә һөйгән йәрең менән
Йәшәһәң ине ғүмерең буйына.<ref>Башҡорт халыҡ йырҙары / Төҙ.-ред., инеш мәҡәлә һәм аңлатмалар авт.: Х. Ф. Әхмәтов, Л. Н. Лебединский, Ә.И. Харисов. — Өфө, Башҡ. китап нәшр., 1954.</ref>
== Иҫкәрмәләр ==
| |||