Саңлы үҙәк (йыр): өлгөләр араһындағы айырма

'''«Саңлы үҙәк»''', ''«Саңдүҙәк»'' — [[башҡорт халыҡ йыры]], [[оҙон көй]]<ref name="БЭ">{{БЭ2013|/index.php/component/content/article/8-statya/12762-sa-ly-k}}</ref>.

ТәүгеХХ тапҡырбыуаттың легендаһы30-сы менән шиғри тексынйылдарында [[Буранғолов Мөхәмәтша Абдрахман улы|М. А. Буранғолов]] ХХлегендаһы быуаттыңменән 30-сышиғри йылдарындатексын яҙып ала,. [[Галин Салауат Әхмәҙиә улы|С.Ә.Галин]] «Башҡорт халыҡ ижады. Йырҙар» йыйынтығындайыйынтығындағы (1 се китап, 1974) [[Галин Салауат Әхмәҙиә улы|С.Ә.Галин]] яҙмаһында баҫтырыла. АртабанғыАртабан яҙмаларыняҙмаларҙы [[Сәғитовмузыка Мөхтәрбелгестәре Мофазал улы|М. М.Сәғитов]], [[Л.Ҡ.Сәлмәнова]], [[Шоңҡаров Ниғмәт Динәхмәт улы|Н. Д. Шоңҡаров]] башҡараяҙҙырып алалар<ref name="БЭ"></ref>.

Версияларҙың береһе буйынса, йырҙың барлыҡҡа килеүе ''Саңлы үҙәк'' тип аталған урындайыр ([[Башҡортостан]]дың [[Әбйәлил районы]] [[Иҫке Балапан]] менән [[Яңы Балапан]] ауылдары араһында) барлыҡҡа килә, атап әйткәндә,''Саңлы үҙәк'' тип аталған Ҡобағош батыр йәйләүендә булған ваҡиғаға бәйле. УныңҠобағош ҡайҙалырөйҙә китеүенәнбулмауы менән файҙаланып, бер ҡаҙаҡ батыры уның ҡатынын урлай. Эҙләргә сыҡҡан Ҡобағош батыр уларҙың бергәэҙҙәренән йоҡлапбарып, ятҡантөн ваҡытындауртаһында табаҡаҙаҡ һәмбатыры алыштаменән ҡаҙаҡтыалышҡа инә һәм уны үлтерә. Ҡобағош [[Ишмөхәмәт сәсән]]дән былҠобағош батыр үтенесе буйынса әлеге ваҡиғалар тураһында йыр сығарыуынсығара<ref һорайname="БЭ"></ref>.

ШиғырҙаЙыр уныңбатырҙың әрнеүлеэске кисерештәрен, уның кисерештәреәрнеүен үҙән тәбиғәтентәбиғәте һүрәтләүаша менәнбик оҫта берләштереләеткерә. ӨҫкөКөй бик үҙенсәлекле: өҫкө төп тондың фраза башындабашы ике тапҡыр ҡабатланыуыҡабатлана, орнаментиканыңорнаментикаһы уртаса, полиметриканыңполиметрикаһы бай<ref булыуы көйҙөң төп үҙенсәлеге булып тораname="БЭ"></ref>.

Башҡарыусылар араһында — [[Абдуллин Сөләймән Әйүп улы|С.Ә.Абдуллин]], [[К.К.Ҡорманаев]] һәм башҡалар. «Саңлы үҙәк» йырын [[Мортазин Рәүеф Әхмәт улы|Рәүеф Мортазин]] тауыш һәм фортепиано өсөн эшкәрткән<ref name="БЭ"></ref>.