Мөғлифә (йыр): өлгөләр араһындағы айырма

'''Мөғлифә''' - — башҡорт халыҡ йыры, ҡыҫҡа көй, шул уҡ ваҡытта ошо уҡ көйгә милли бейеү <ref>[http://xn--80ab4e.xn----7sbacsfsccnbdnzsqis3h5a6ivbm.xn--p1ai/index.php/8755 Мөғлифә]</ref>.

"«Мөғлифә"» йырын тәүге тапҡыр [[Ғәбәши Солтан Хәсән улы|Солтан Ғәбәши]] тарафынан 1932—34 йылдарҙа [[Баймаҡ районы]] [[Темәс]] ауылында Һөйөмбикә Кулибаеванан яҙып алынған һәм 1935 йылда “Башҡорт«Башҡорт халҡ йырҙары”йырҙары» тигән йыйынтыҡта баҫтырып сығарылған.

Варианттарын [[Ключарёв Александр Сергеевич|Александр Ключарёв]], [[Лебединский Лев Николаевич|Лев Лебединский]], [[Сөләймәнов Ғата Зөлҡәфил улы|Ғата Сөләймәнов]] яҙып ала. Лирик бейеүгә тап килгән көй. Унда Мөғлифә исемле ҡыҙҙың матур сифаттары маҡтала. Йыр ҡабатланып килгән ике музыкаль һөйләмдән торған периодик рәүешле. Сағыу интонациялы һәм ритмлы көйҙөң нигеҙендә  — өҫтән аҫҡа һикерештәргә бай кварталы мажор пентатоника.

=== Башҡарыусылар һәм эшкәртеүселәр ===

Башҡарыусылар араһында [[Айытҡолов Азат Миңлеғәле улы|Азат Айытҡолов]], [[Дилмөхәмәтов Ишмулла Ишҡәле улы|Ишмулла]] һәм [[Дилмөхәмәтов Сәйфулла Ишҡәле улы|Сәйфулла]] Дилмөхәмәтовтар. Йырҙы [[Рәхимов Камил Йософ улы|Камил Рәхимов]] хор һәм фортепьяно өсөн, Ф. З. Яруллин тауыш һәм фортепьяно өсөн эшкәрткән.

"«Мөғлифә"» шулай уҡ яңғыҙ ҡатын-ҡыҙ башҡарыуындағы башҡорт халыҡ бейеүе лә булып тора. Профессиональ сәхнәлә тәүге тапҡыр ХХ быуаттың 40‑сы йылдары башында [[Йосопова Бәҙәр Әхмәт ҡыҙы|Бәҙәр Йосопова]] башҡарыуында фольклор вариантта күрһәтелә.

1939 йылда [[Ғәскәров Фәйзи Әҙһәм улы|Фәйзи Ғәскәров]] Х. Н. Мағазова өсөн шул уҡ исемле бейеү ижад итә. Йомшаҡ аҙымдар, еңел әйләнеүҙәр һәм тыпырлау, ҡулдарының һығылмалы хәрәкәттәре менән бейеүсе йөн иләгән ҡыҙ образын тыуҙыра.

1945 йылда [[Хоҙайбирҙина Тамара Шәһит ҡыҙы |Тамара Хоҙайбирҙина]] бейеүгә классик хореография элементтарын индерә. Иң билдәле башҡарыусылар Ф. С.Гәрәева, [[Хажиева Рәүилә Миңлеғәли ҡыҙы|Рәүилә Хажиева]].