Ҡорос: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
14 юл:
Үҙенсәлектәре химик составына, микротөҙөлөшөнә, эшкәртеү ысулдарына бәйле.
 
== Ҡоростарҙың классификацияһы ==
== Классификация ==
{{Шулай уҡ ҡарағыҙ|Ҡорос маркалары |l1=Ҡоростарҙы маркировкалау}}
Тәғәйенләнеше буйынса [[Конструкция Ҡорос|конструкция]] (0,7 %‑ҡа тиклем углерод инә), [[Инструмент Ҡорос|инструмент]] (0,7 %‑тан артыҡ), [[Махсус Ҡорос|махсус үҙенсәлектәре]] (йылыға, коррозияға, эҫегә сыҙамлы, ныҡлығы юғары һ.б.) булған ҡорос айырыла.
Ҡоростарҙы классификациялауҙың күп ысулдары бар, мәҫәлән, ҡулланылышы буйынса, химик составы буйынса, сифаты буйынса, структураһы буйынса.
=== Конструкция ҡорос ===
 
Конструкция ҡорос — [[төҙөлөш]]тә, [[машиналар төҙөү сәнәғәте]]ндә ҡулланылған [[ҡорос]]. Төрлө төркөмдәрғә бүленә.
Ҡулланылышы буйынса ҡоростар күп категорияларға бүленәләр, конструкцион ҡорос, коррозияға бирешмәүсән (тутыҡмаусы) ҡорос, инструменталь ҡорос, эҫегә бирешмәүсән ҡорос, криоген ҡорос.
Конструкция углеродлы ҡоростарҙын сифаты.
 
'''Конструкция углеродлы ҡоростарҙын''' сифаты насар компонеттар — [[фосфор]] (P) һәм [[көкөрт]] (S). Көкөрт — ҡорос өсөн иң насар компонент.
Химик составы буйынса ҡорос углеродлы<ref>ГОСТ 380-71, ГОСТ 1050-75</ref> һәм [[ҡатыштырылған ҡорос|ҡатыштырылған]]<ref> [http://www.complexdoc.ru/text/ГОСТ%204543-71 ГОСТ 4543-71, ГОСТ 5632-72, ГОСТ 14959-79]</ref> ҡоросҡа бүленә; шул иҫәптән углерод миҡдары буйынса —түбән углеродлы (0,25 %-ҡа тиклем С), урта углеродлы (0,3—0,55 % С) һәм юғары углеродлыларға (0,6—2 % С) бүленә; ҡатыштырылған ҡорос ҡатыштырған элемент буйынса түбән ҡатыштырылған —ҡатыштырған элемент 4 %-ҡа тиклем, урта ҡатыштырылған — ҡатыштырған элемент 11 %-ҡа тиклем һәм юғары ҡатыштырылған — ҡатыштырған элемент 11 % -тан артыҡ, ҡоросҡа бүленә.
* Ябай сифаты — P һәм S — 0,05 % тиклем ('''Ст''' маркировкаһы).
 
* Сифатлы — P һәм S — 0,035 % тиклем ('''С''' маркировкаһы).
Ҡоросҡа, уны етештереү ысулы буйынса, төрлө миҡдарҙа металл булмаған ҡушымталар инә. Ҡушымтаның миҡдары буйынса ҡоросто сифаты буйынса классификациялайҙар: ғәҙәти сифатлы, сифатлы, юғары сифатлы һәм үтә юғары сифатлы.
* Юғары сифатлы — P һәм S — до 0,025 % ('''А''' маркировкаһы марканың артта).
 
* Үтә юғары сифатлы — Р һәм S — 0,015 % тиклем ('''Ш''' маркировкаһы марканың артта).
Структураһы буйынса ҡорос [[аустенит]]лы, [[Феррит (фаза)|ферритлы]], [[мартенсит]]лы, [[бейнит]]лы һәм [[Перлит]]лы ҡоросҡа бүленә. Әгәр структураһында ике йәки күберәк фаза өҫтөнлөк итһә, ҡоросто ике фазалы һәм күп фазалы ҡоросҡа бүләләр
 
== Башҡортостанда етештереү ==
«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ҡорос» битенән алынған