Кәримов Фәтих Әхмәтвәли улы: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
→‎Һылтанмалар: категория
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү
1 юл:
{{Ук}}
{{Фамилиялаш|Кәримов}}
'''Кәримов Фәтих КәримӘхмәтвәли улы''' (тулыижади исемепсевдонимы ''Кәримов 'Фәтих Әхмәтвәли улыКәрим'''; [[27 декабрь]] [[1908 йыл]] ([[9 ғинуар]] [[1909 йыл]]) — [[19 февраль]] [[1945 йыл]]) — [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда һәләк булған [[Татар әҙәбиәте|татар]]<ref>[https://encyclopediadic.slovaronline.com/26336-KARIM Большая Советская энциклопедия, Фатих Карим.]</ref><ref>Мазитов З.  М.  Фатих Карим : монография (на татар.яз.).  — Казань : Татар. кн. изд-во, 1963.  — 172 с.</ref><ref>Сарчин Р.  Ш.  Жизнь и судьба Фатиха Карима : биографический очерк, статьи / Рамиль Сарчин.  — Казань : Татар. кн. изд-во, 2014.  — 239 с., ил. ISBN 978-5-298-02716-8.</ref> шағиры. 1‑се дәрәжә [[Ватан һуғышы ордены|Ватан һуғышы]] һәм [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены|Ҡыҙыл Йондоҙ]] ордендары кавалеры.
 
== Биографияһы ==
Фәтих Әхмәтвәли улы Кәримов [[Өфө губернаһы]] [[Бәләбәй өйәҙе]]<ref name="РБ" /> [[Айыт (Бишбүләк районы)|Айыт]] ауылында 1908 йылдың 27 декабрендә тыуған<ref>[https://science.openrepublic.ru/ba/articles/92018/ «Башҡортостан» төбәк интерактив энциклопедик порталы  — Кәримов Фәтих Әхмәтвәли улы]{{V|10|02|2020}}</ref>. Үҙ ауылында башланғыс белем ала. Йәтим ҡалғанлыҡтан [[Ҡазан]]да бер йыл Надежда Крупская исемендәге балалар йортонда тәрбиәләнә. 1925—1929 йылдарҙа Ҡазан ер төҙөлөшө техникумында уҡый. Студент мәлендә үк әҙәби ижад менән шөғөлләнә, гәзит редакцияһында эшләй.
 
Утыҙынсы йылдар Фәтих Кәрим өсөн иң уңышлы һанала. Ул танылған әҙиптәр менән бергә [[СССР]] һәм ТАССР яҙыусылар берлеген ойоштороуҙа ҡатнаша. Ете әҙәби китап авторы, 25 йәшлек Фәтих Кәрим буласаҡ Советтар Союзы Геройы, әҙәбиәт өлкәһендә Ленин премияһы лауреаты [[Муса Йәлил]], шағир Һаҙи Таҡташ, яҙыусы һәм дәүләт эшмәкәре [[Ғәлимйән Ибраһимов]], Ҡәүи Нәжми, [[Мирсәй Әмир]], [[Хәсән Туфан]] һәм башҡалар менән ТАССР-ҙың ижтимағи, сәйәси һәм мәҙәни тормошонда ҙур роль уйнай. Танылған яҙыусы булып өлгөрә. Ләкин ғәҙел һәм тура һүҙлелеге байтаҡ кешеләргә оҡшамай. Ул ижады сәскә атҡан осорҙа Сталин режимының репрессияһына эләгеп, 1938 йылдың 3 ғинуарында ҡулға алына. Дүрт йылдан ашыу төрмәлә ултыра.
13 юл:
 
1945 йылда яуҙағы ҡаһарманлығы өсөн [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] менән баһалана<ref>{{Подвиг Народа|24816873|title=Наградные документы}}</ref>.
Ялҡынлы шағир, взвод командиры 1945 йылдың 19 февралендә Кёнигсберг ҡалаһы эргәһендәге Каврен ауылы янында барған ҡаты алышта батырҙарса һәләк була  — хәҙер Калинград өлкәһенең Еңеү (Победа) ҡасабаһы<ref>ОБД Мемориал|57311513</ref>. Калининград өлкәһенең Багратионовск ҡалаһындағы туғандар ҡәберлегендә ерләнгән<ref>ОБД Мемориал|260416694</ref>.
 
Күрһәткән ҡаһарманлығы өсөн үлгәндән һуң I дәрәжә Ватан һуғышы ордены менән бүләкләнә<ref>Подвиг Народа|25721759|title=Наградные документы</ref>.
19 юл:
== Китаптары ==
{{Rq|error}}
* Карим Ф. Начальная песня. — Казань: Татгосиздат, 1931. — 80 с.
* Карим Ф. Пятьдесят юношей. — Казань: Татгосиздат, 1934. — 24 с.
* Карим Ф. Шумный рассвет. — Казань: Татгосиздат, 1936. — 20 с.
* Карим Ф. Маленькие герои. — Казань: Татгосиздат, 1947. — 48 с.
* Карим Ф. Глубокое озеро. — Казань: Татгосиздат, 1947. — 16 с.
* Карим Ф. Записки разведчика. — Казань: Татгосиздат, 1949. — 52 с.
* Карим Ф. Произведения. В 3 томах / Ф. Карим; составитель Зает Мазитов; редактор Ф.  Г.  Гайнанова. — Казань: Татар. кн. издат., 1954. — 1 т. — 291 с.; — 2 т. — 166 с.; — 3 т. — 258 с.
* Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья. — Казань: Татар. кн. изд-во, 1960. — 16 с.
* Карим Ф. Записки разведчика. — Казань: Татарстанское книжное издательство, 1968. — 58 с.
* Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья. — Казань: Татарстанское книжное издательство, 1972. — 16 с.
* Карим Ф. Письмо пионерке Гульчечек. — Казань: Татарстанское книжное издательство, 1975. — 32 с.
* Карим Ф. Клятва / Карим Ф. — Казань: Татар. кн. издат., 1978. — 128 с.
* Карим Ф. Произведения. В 3 томах, том 1. Стихотворения. — Казань: Татарское книжное издательство, 1979. — 318 с.
* Карим Ф. Произведения. В 3 томах, том 2. Поэмы, баллады и драма. — Казань: Татарское книжное издательство, 1980. — 328 с.
* Карим Ф. Произведения. В 3 томах, том 3. Повести, рассказы, очерки, статьи и письма. — Казань: Татарское книжное издательство, 1981. — 328 с.
* Карим Ф. Дикий гусь. — Казань: Татар. кн. издат., 2004. — 143 с.
* Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья: Стихотворная сказка / Карим Ф. — Казань: Татар. кн. издат., 2006. — 16 с.
* Карим Ф. Последняя тетрадь (Факсимильное издание) / Карим Ф. — Казань: «Идель-пресс», 2009. — 88 с.
* Карим Ф. Избранные произведения. — Казань: Татар. кн. изд-во, 2015.
* Карим Ф. Избранные стихи и поэмы / Пер. с татар. под ред. С. Липкина. — Казань: Таткнигоиздат, 1957. — 220 с. {{ref-ru}}
* Карим Ф. Письмо пионерке Гульчечек / Пер. с татар. С. Липкина, Р. Морана, Т. Стрешневой. — Казань: Таткнигоиздат, 1957. — 24 с. {{ref-ru}}
* Карим Ф. Медведь-гармонист и обезьяна-певунья / Пер. с татар. С. Малышева. — Казань: Татарское книжное издательство, 1988. — 16 с. {{ref-ru}}
* Карим Ф. Избранные произведения. — Казань: Татар. кн. изд-во, 2015. {{ref-ru}}
 
== Хәтер ==
52 юл:
 
== Әҙәбиәт ==
* ''Мазитов З.  М.''  Фатих Карим : монография (на татар. яз.).  Казань : Татар. кн. изд-во, 1963.  172 с.
* ''Сарчин Р.  Ш.''  Жизнь и судьба Фатиха Карима : биографический очерк, статьи.  Казань : Татар. кн. изд-во, 2014.  239 с., ил. ISBN 978-5-298-02716-8.
* ''Сарчин Р.  Ш.'' Поэзия Фатиха Карима в историко-литературном контексте 1930-х — 1945 годов : монография. Казань: Изд-во «Бриг», 2015. 269 с. ISBN 978-5-98946-153-0.
 
== Сығанаҡтар ==
* [https://science.openrepublic.ru/ba/articles/92018/ «Башҡортостан» төбәк интерактив энциклопедик порталы  — Кәримов Фәтих Әхмәтвәли улы]{{V|9|02|2020}}
 
== Һылтанмалар ==
* {{БЭ2013|index.php/component/content/article/8-statya/7237-k-rim-f-tikh-khm-tv-li-uly}}{{V|24|12|2020}}
* [http://www.bashinform.ru/bash/720222/ Бишбүләк районында Фәтих Кәрим исемендәге әҙәби премияны тапшырыу тантанаһы үтте]
* [http://sterlegrad.ru/newsrb/print:page,1,69524-v-bizhbulyakskom-rayone-bashkirii-prohodyat-dni-poeta-patriota-fatiha-karima.html В Бижбулякском районе Башкирии проходят Дни поэта-патриота Фатиха Карима] {{ref-ru}}