Кузнецов Михаил Дмитриевич

Кузнецов Михаил Дмитриевич (8 май 1947 йыл — 14 февраль 2021 йыл) — СССР һәм Рәсәй рәссамы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (2008).

Кузнецов Михаил Дмитриевич
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	СССР  Рәсәй
Тыуған көнө	8 май 1947({{padleft:1947|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:8|2|0}}) или 23 август 1946({{padleft:1946|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:23|2|0}})
Тыуған урыны	Петропавловка, Ҡуҫа районы, Силәбе өлкәһе, СССР Дубъязский район[d]
Вафат булған көнө	14 февраль 2021({{padleft:2021|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:14|2|0}})
Һөнәр төрө	рәссам
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы	эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d]

Биографияһы

Михаил Дмитриевич Кузнецов Силәбе өлкәһенең Ҡуҫа районы Петропавловка ауылында 1947 йылдың 8 майында күп балалы ғаиләлә тыуған.

Уҡыусы булған сағында уҡ 1959 йылда Рәсәйҙең атҡаҙанған рәссамы, В. И. Суриков исемендәге Мәскәү Художество институтын тамамлаған В. В. Астальцев менән таныша, ул. М. Кузнецовтың ижади үҫешендә беренсе остазы була. Астальцев малайға Өфөгә һынлы сәнғәт һөнәренә уҡырға барырға кәңәш итә.

1965 йылдан 1969 йылға тиклем Өфө сәнғәт училищеһында уҡый Шул уҡ ваҡытта рәссам . А. Э. Тюлькин менән таныша, М. Кузнецов күпмелер ваҡыт уның йортонда уҡый.

Кузнецовтың ҡатыны, Йәнбухтина Әлмира Ғәйнулла ҡыҙы 1966 йылда Санкт-Петербургта И. Е. Репин исемендәге Санкт-Петербург скульптура, архитектура һәм рәсем сәнғәте академия институтын һәм Художество сәнәғәтенең ғилми-тикшеренеү институтында аспирантура тамамлай. Ҡатынының диссертацияһы өсөн Башҡортостан райондары буйынса материалдар йыйыу өсөн экспедициялар ойоштора. 70-се йылдарҙа улар СССР ФА Башҡорт филиалы Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтының этнографик экспедицияларында ҡатнаша, башҡорттарҙың көнкүрешен һәм мәҙәниәте предметтары менән таныша. Экспедиция эше менән билдәле ғалим-этнограф, тарих фәндәре кандидаты, башҡорт этнографияһы буйынса фундаменталь тикшеренеүҙәр авторы Н. В. Бикбулатов етәкселек итә.

1970 йылда уларҙың этнографияһы Дәүләт музейында башҡорттарҙың предметлы донъяһын тасуирлау өсөн Ленинградҡа уртаҡ сәфәре була.

1974 йылда рәссам ҡатыны менән Пушкин урындары буйынса сәйәхәт итә: Псков, Святогорский монастыры, Успение соборы (уның диуары янында А. С. Пушкин ерләнгән), Михайловский, Тригорский, Петровский ауылдары, Псково-Печера монастыре.

70—90 йылдарҙа Бүздәк районы ауылдарында, Йәнбухтинаның тыуған яғында, Дүртөйлө районының Венеция ауылында, Ҡазан, Ульяновск ҡалаларында этюдтар өҫтөндә эшләй.

Рәссам Б. Ф. Домашников менән берлектә, 1980 йылда ул Вологдаға, Кириллов һәм Ферапонтовоға этюдтар бара, унда ул тәүге тапҡыр Дионисий фрескалары, боронғо урыҫ Төньяҡ архитектураһы менән осраша, 80-се йылдар уртаһында Ә.Ф. Лотфуллин менән Башҡортостандың Әбйәлил районына этюдтарға сәфәр ҡыла.

80-се йылдар аҙағынан Кузнецов Өфө янындағы Суровка ауылында йәшәй һәм эшләй.

1989 йылда СССР Рәссамдар союзына ағза итеп ҡабул ителә.

2003 йылдан 2005 йылға тиклем Николо-Берёзовка ауылында этюдтар өҫтөндә эшләй, унда ҡурсаулыҡ урындарына, архитектураға, был яҡтың мөһабәт тәбиғәтенә арналған эштәр серияһы яҙыла.

М. Кузнецов А. Э. Тюлькин тураһында хикәйә-хәтирәләр авторы, ул «Рампа» журналында, һуңынан «Бельские просторы» журналында баҫылып сыға, хикәйә «Мәҙәниәт» номинацияһында йылдың иң яҡшы баҫмаһы тип иҫәпләнә.

2008 йылда ижадсыға «Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы» тигән маҡтаулы исем бирелә.

Михаил Дмитриевич Кузнецов 2021 йылдың 14 февралендә Өфө ҡалаһында вафат булды.

Ижады

М. Д. Кузнецов бөтә ғүмере буйы тыуған ауылы темаһына мөрәжәғәт итә — «Петропавловский завод» (1964), «Село Петропавловка» (1966), «Крыши в Петропавловке» (1972), «Петропавловка зимой» (1973), шулай уҡ «Родительский двор», «Уголок детства», «школьная гора» һ. б. әҫәрҙәре

Төп хеҙмәттәре: «Памяти матери. 1956 год»,1988 й., «Автопортрет» (1966), «Петропавловка» (1969), «Желтый дом» (1974), «Архимандровское озеро»(1966). «Татарник» (1972), «Прогулка под Уфой» (1973), «Октябрь под Уфой» (1973), «Подсолнух» (1977), «Радуга в Каране» (1979), «Вид на Дюртюли из д. Венеция»(1979), «Нюськины дети» и «Ночной прохожий в клетчатом пальто».

Әҫәрҙәре М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейында Өфө), Нефтекама «Мираҫ» картиналар галереяһында (Нефтекама, БР), Дүртөйлө тарих һәм крайҙы өйрәнеү музейында (Дүртөйлө, БР) һаҡлана.

Күргәҙмәләрҙә ҡатнашыуы

1973 йылдан алып Кузнецов йәштәр, республика, зона, Бөтә Рәсәй, Бөтә Союз, сит ил күргәҙмәләрендә ҡатнаша.

1997 йылда — шәхси күргәҙмәһе ойошторола, ул М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейында үтә

2005 йылдан 2009 йылға тиклем Өфө, Нефтекама, Башҡортостан ҡалалары һәм башҡа ҡалаларҙа 20-гә яҡын шәхси күргәҙмәһе үтә.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (2008)
• Рәсәй Рәссамдар союзының «Ватан» Бөтә Рәсәй күргәҙмәһе дипломы
• Рәсәй Рәссамдар союзының «Оло Волга» төбәк күргәҙмәһе дипломы

Әҙәбиәт

Кузнецов Михаил Дмитриевич. Каталог-буклет. Составитель А. Янбухтина. Уфа. 1997;

Альмира Янбухтина. Открытие живописи Михаила Кузнецова. //Рампа. — Уфа. 1996, № 2. С.6-12

Кузнецов Михаил Дмитриевич. //Башкирская энциклопедия. Сост. А. Навозова. Уфа. 2007 т.3.С.279

Рассказы М. Кузнецова об А. Э. Тюлькине опубликованы в журнале «Рампа» (№ 5-6, 2006), а также в альманахе «Бельские просторы» (2008 № 8).

Һылтанмалар

• Кузнецов Михаил Дмитриевич // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 6 май 2021)
• Галерея современного искусства живописи и фотографии. Кузнецов Михаил Дмитриевич