Дербенёва-Ухова Варвара Павловна
Варвара Павловна Дербенёва-Ухов (1903, Иваново-Вознесенск — 5 ноябрь 1982) — совет энтомологы, синантроплы себен экологияһы белгесе, биология фәндәре докторы (1945), профессор[1].
| Дербенёва-Ухова Варвара Павловна | |
| Тыуған көнө | |
|---|---|
| Вафат көнө | |
| Ил | |
| Ғилми даирәһе | |
| Эшләгән урыны |
Ивановская государственная медицинская академия, МГУ, Институт им. Е. И. Марциновского |
| Ғилми дәрәжәһе |
биология фәндәре докторы (1945) |
| Ниндәй өлкәлә танылған |
специалист по экологии синантропных мух |
Биографияһы
үҙгәртергәИваново-Вознесенскиҙа 1903 йылда тыуған[2]. Уның атаһы Павел Дербенев Никанорович Иваново-Вознесенск ҡалаһының башлығы була[1]. Варвара Павловна 1925 йылда Мәскәү дәүләт университетын тамамлай. Аспирантураны К. А. Тимирязе исемендәге Биология институтында тамамлай. 1930-1932 йылдарҙа Иваново медицина институтының биология кафедраһында ассистент булып эшләй. 1933 йылда Е. И. Марциновский исемендәге Паразитология һәм тропик медицина институтына эшкә күсә, 1978 йылға тиклем шунда эшләй. 1937 йылда «Синантроп себендәре экологияһы буйынса материалдар» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай. 1942 йылда Марциновский институтында синантроп себендәрен өйрәнеү лабораторияһын етәкләй[3]. 1945 йылда «Muscidae ғаиләһенә ҡараған копробионтлы себендәр экологияһы» темаһына докторлыҡ диссертацияһы яҡлай. 1958 йылдан алып Бөтә донъя һаулыҡ һаҡлау ойошмаһында Инсектицидтар комитеты эксперты. 1982 йылдың 5 ноябрендә вафат була.
Фәнни һәм педагогик эшмәкәрлеге
үҙгәртергәСинантроп себендәрҙең экологияһы, биологияһы һәм улар менән көрәш ысулдары белгесе булараҡ билдәле. Күп кенә экспедицияларҙы ойоштороусы һәм уларҙа ҡатнашыусы була. Ул синантроп себендәрҙең урынлашыу, туҡланыу тәртибен һәм үҫеш үҙенсәлектәре йоғонто яһау үҙенсәлеген ҡарышлауыҡтар тип имаго. Өлкәндәр төркөмө буйынса туҡланыу, уның эпидемиологик үҙенсәлектәрен асҡан. Синантроп себенен кеше менән бәйле өс төркөмгә бүлә: көтөүлек, тораҡ пункттар һәм ярым тораҡ пункттар себене. Был классификация себендәргә ҡаршы көрәштең нигеҙенә һалынған. Уларҙың ауыҙ аппараты үҙенсәлектәрен өйрәнеүгәндә ул себендәрҙең агрессив морфологик критерийҙарын асыҡлай. Беренсе башлап уларҙың туҡланыуына инсектицидтар индереп көрәшә башлай һәм санитар саралар комплексын эшләй. Беренсе булып себендәрҙең инсектицидтарға тотороҡлоҡ үҙенсәлектәрен аса һәм үҫеш законлылыҡтарын өйрәнә. [2].
Дербенева-Ухова МДУ һәм Табиптарҙы камиллаштырыу үҙәк институтында медицина энтомологияһы курсын уҡыта. Уның етәкселегендә 10 кандидатлыҡ диссертациялары яҡланған. Бөтә донъя һаулыҡ һаҡлау ойошмаһының эре конференцияларын ойошторусы була[2]. «Медицинская паразитология и паразитарные болезни» журналының мөхәрририәт ағзаһы һәм яуаплы сәркәтибе була.
Наградалары
үҙгәртергәХеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены, «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында фиҙәкәр хеҙмәт өсөн» миҙалы, «В память 800-летия Москвы» миҙалы, « Владимир Ильич Лениндың тыуыуына 100 йыл тулыу айҡанлы» юбилей миҙалы менән бүләкләнгән[2].
Баҫмалары
үҙгәртергә100-ҙән ашыу ғилми баҫма авторы, шул иҫәптән[2]:
- Беклемишев В. Н., Виноградская О. Н., Дербенёва-Ухова В. П. и др. Учебник медицинской энтомологии. Ч. 1: Медицинская энтомология с основами общей энтомологии и гидробиологии / Под ред. проф. В. Н. Беклемишева. — М.: Медгиз, 1949. — 491 с.
- Дербенёва-Ухова В. П. Мухи и их эпидемиологическое значение. — М.: Медгиз, 1952. — 270 с.
- Дербенёва-Ухова В. П. и др. Руководство по медицинской энтомологии / Под ред. проф. В. П. Дербеневой-Уховой. — М.: Медицина, 1974. — 360 с.
- Дербенёва-Ухова В. П. Морозова В. П. Случай проявления ДДТ-устойчивости у комнатной мух // Медицинская паразитология и паразитарные болезни. — 1950. — Т. 19. — № 5. — С. 464—467. — ISSN 0025-8326.
- Дербенёва-Ухова В. П. К сравнительной экологии синантропных видов сем. Muscidae и Calliphoridae (Díptera) // Медицинская паразитология и паразитарные болезни. — 1961. — № 1. — С. 27—37. — ISSN 0025-8326.
- Беклемишев В.Н., Дербенёва-Ухова В. П. Некоторые данные по биологии мух в связи с разработкой методов борьбы // Гигиена и санитария. — 1949. — № 5. — С. 45—47. — ISSN 0016-9900.
- Дербенёва-Ухова В. П. О борьбе с мухами в сельских условиях // Гигиена и санитария. — 1966. — № 7. — С. 78—82. — ISSN 0016-9900.
- Дербенёва-Ухова В. П., Горбатов В. А. Санитарная охрана почв // Медицинская газета. — 1970. — № 2.
- Дербенёва-Ухова В. П., Линева В. А. К вопросу об оценке эффективности контактных инсектицидов против мух в помещениях // Медицинская паразитология и паразитарные болезни. — 1972. — Т. 41. — № 1. — С. 61—63. — ISSN 0025-8326.
Иҫкәрмә
үҙгәртергә- ↑ 1,0 1,1 Исаев В. А. Энтомологические исследования и биологическое образование в Ивановской области (1918—2017 гг.) // Вестник Ивановского государственного университета. Биология. Химия. Физика. Математика. — 2018. — № 2. — С. 21—28.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Тамарина Н. А., Мазохин-Поршняков Г. А., Алексеев А. Н., Захаров Н.Ф. Памяти В. П. Дербенёвой-Уховой (1903–1982) // Энтомологическое обозрение. — 1984. — Т. 63. — № 2. — С. 398—404. — ISSN 0367-1445.
- ↑ Лебедева М.Н., Сергиев В.П., Фролова А.А. Институту медицинской паразитологии и тропической медицины им. Е.и. Марциновского 90 лет // Пест-Менеджмент. — 2010. — № 3. — С. 54—62. — ISSN 2076-8462.