Ванна

Ванна (нем. Wanne. Wanne; лат. balneum. balneum) — йыуыу, йыуыныу йәки дауаланыу өсөн махсус эшләнгән оҙонса ҙур һауыт. Ванна тип шулай уҡ тәндең төрлө өлөштәрен йыуыу йәки нимәнелер батырыу өсөн шыйыҡлыҡ һалынған һауытты атайҙар, мәҫәлән: ултырма ванна, аяҡ ваннаһы, күҙ ваннаһы, фотоплёнка ваннаһы.

Суйынлы ванна

Баболов һарайындағы гранит ванна

Ванналарҙың төрҙәре

Ванналар төрлө материалдарҙан (металдар, пластмассалар, ағас, керамика, акрил, кварил) эшләнә, улар төрлө формала (йышыраҡ овал формаһында, бөтә тәнде тиерлек һыуға күмдереү өсөн һәм майҙан күләмен кәметеү өсөн). Ваннаның күләме, ғәҙәттә, 100—250 литр, ванна бүлмәһенең күләменә ҡарап һайлана. Иң киң таралғандары — суйын, ҡорос һәм акрил ванналары. Суйын ванналар йылылыҡ һыйҙырышлы, уларҙа һыу әкренләп һыуыта, әммә улар бик ауыр һәм ҡиммәт.

Ҡорос ванналар замансараҡ. Улар күпкә еңелерәк, ҡуйыуы ябай, әммә шул уҡ ваҡытта уларҙың юғары йылы үткәреүсәнлеге һыуҙың суйын ванналарға ҡарағанда күпкә тиҙерәк һыуыныуына килтерә. Акрил ванналары күптән инде барлыҡҡа килгән, улар ҡуйыу һәм хеҙмәтләндереүҙә уңайлы. Улар суйын йәки ҡорос ванналарға ҡарағанда йылыраҡ, уларҙың өҫкө йөҙө бысраҡҡа һирәгерәк дусар була, ләкин сыйылыуҙарға һәм механик эффекттарға күберәк дусар була. Акрил ванналары ярайһы уҡ сыҙамлы — акрил ванналар етештереүселәрҙең ҡайһы берҙәренең акрил төҫөнә гарантияһы 20 йылға етә.

Балалар ванналары

Хәҙерге ваҡытта бөтә балалар ванналары ла тиерлек пластик массаларҙан (полиэтилен, полипропилен, ABS пластмассалары һ.б.) эшләнгән. Балалар бассейндары булыуы мөмкин.

Япон ваннаһы

Япон ваннаһы

Япон ваннаһы — ҡайнар һыу тултырылған ағас һауыт. Кеше офуроға яурына тиклем сумыла. Офуро физик таҙартыуға ғына түгел, рухи таҙартылыуға ла булышлыҡ итә, тип һанала.

Быяла ванна

Быяла ванна — һыу процедураларын ҡабул итеү һәм ял итеү (релаксация) өсөн үтә асыҡ һауыт. Шымартылған быяланан эшләнә, оҙаҡ ваҡыт һыу температураһын һаҡлай, төбөндә шыуып төшөүҙе тотҡарлаусы махсус япмаһы бар, баш аҫты урыны менән йыһазландырылған.

Быяла ванналарҙың төрлө төрҙәре бар: үтә күренмәле йәки ҡорос төплө, бер урынлы һәм ике урынлы, гидромассажлы, фигуралы йәки тура мөйөшлө ҡабырға панеллы.

Быяла ванналарҙың кире яҡтары:, башҡа материалдарҙан эшләнгән ванналар менән сағыштырғанда, ҡиммәтлеге һәм хеҙмәтләндереү проблемалары.

Ванна материалы

• Суйын эмалле
• Эмальланған ҡорос
• Акрил ванналары (экструдланған, ҡойолған)
• Пластик һымаҡтар
• Яһалма таштан эшләнгән ванналар
• Быяла

Медицина тәғәйенләнешендәге ванналар

• Минераль һыуҙар менән ванналар

  

  Ж. Л. Давид Мараттың үлеме (1793) (Марат тире ауырыуынан яфалана, медицина ванналары уның хәлен еңеләйтә)

• Бысраҡ ванналар
• Радон ванналары
• Иод ванналары
• Сульфидлы водород ванналары
• Скипидар ванналар
• Углекислоталы (шул иҫәптән ҡоро углекислоталы) ванналар
• Ароматерапевтик ванналар
• Минераль-ынйы ванналары
• Бишофит ванналары

Ф. Клуэ. Ванна бүлмәһендә ханым (фараз буйынса, Диана де Пуатье, Генрих II һөйәркәһе). Ванна йола буйынса япма менән һалынған)

Ванналар һәм сәнғәт

XVII—XVII быуаттарҙағы Европа һынлы сәнғәтендә ванна йыш ҡына мотив булараҡ осрай — ул йыш ҡына кеше тәненең матурлығын күрһәтә, хәлһеҙлек һәм тыныслыҡ торошон еткерә. Ванналарҙа йыш ҡына абруйлы ханымдар һүрәтләнгән.

Әҙәбиәт

• Ванна — Краткая энциклопедия домашнего хозяйства/ред. И. М. Скворцов и др. — М.: Государственное Научное издательство «Большая Советская энциклопедия» — 1959.
• А. Плюшар. Энциклопедический лексикон, том 8. — Типография А. Плюшара; С.-П., 1837 — с. 242 (Ванна).

Һылтанмалар

• History of a bathtub
• Bathtub Art Museum
• Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты. «Башҡорт теленең һүҙлеге». — Мәскәү: «Русский язык», 1993 й. — С. 212-се б..