Вамош Миклош

Ми́клош Ва́мош (мадьярса  Vámos Miklós, тыуғанда Тибор Вамош; Будапешт, 29 ғинуар 1950(19500129)) — венгр яҙыусыһы, сценарист, драматург, нәшриәт директоры, телепрограммалар алып барыусыһы.

Вамош Миклош
мадьярса  Vámos Miklós
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Венгрия
Тыуған көнө	29 ғинуар 1950({{padleft:1950|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:29|2|0}}) (74 йәш)
Тыуған урыны	Будапешт, Венгрия
Һөнәр төрө	литературный переводчик, сценарий яҙыусы, драматург-режиссёр, телетапшырыуҙар алып барыусы, журналист, поэт-адвокат, яҙыусы
Уҡыу йорто	Будапешт университеты[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	Аттила Йожеф премияһы[d] (1984)
Вамош Миклош Викимилектә

Ғаиләһе

Уның атаһы Тибор Вамош (1911—1969) юрист, полиция хеҙмәткәре, һуғыштан һуң Ласло Райканың секретары була. Һуңыраҡ фрезерлаусы, Уйпешст күн заводында юрист булып эшләй. Уның әсәһе Ержебет Рибарски (1917—1986) ғүмер буйы референт булып эшләй. Миклош Вамош Тибор исемен 19 йәшкә тиклем ҡуллана, ул саҡта Уй ираш (Új Írás) баш мөхәррире Миклош Йованович кәңәше буйынса исемен Миклошҡа алмаштыра. Вамоштың Ева исемле һеңлеһе бар. Шулай уҡ уның 1977 йылда Юдит Патаки менән беренсе никахынан тыуған ҡыҙы Анна Бар. Дора Эсе (2000—2009) менән икенсе никахынан 2003 йылда игеҙәктәр Петер һәм Хенрик тыуа.

Карьераһы

Вамош 1968 йылда Ференц Келчеи исемендәге гимназияны тамамлай. 1966—1971 йылдарҙа. ул Герилла ансамбле ағзаһы була, уның менән хатта сит илдәрҙә лә сығыш яһай. ELTE университеттың юридик факультетына сәйәси сәбәптәр арҡаһында уны 1970 йылда ғына ҡабул итәләр. 1972 йылдан студенттарҙың Еленлет (Аралет) (Jelenlét) әҙәби журналы мөхәррире булып эшләй. 1975 йылда уҡыуын тамамлай һәм Объектив киностудияһына драматург булып урынлаша, унда 1992 йылға тиклем эшләй. 1988—1990 йылдарҙа Фулбрайт стипендияһы буйынса АҠШ-та йәшәй. Шулай уҡ төрлө университеттарҙың (Yale School of Drama, City University of New York) һәм театр сәнғәте факультеттарында уҡыта. 1990 йылдан Нейшен (The Nation) журналының көнсығыш европа корреспонденты. Артабан өс йыл дауамында Ab Ovo нәшриәте директоры була.

1995—2003 йылдарҙа телепрограммаларҙы алып барыусы булып эшләй. Уның уңышлы тапшырыуҙары: Сейчас приду! (Rögtön jövök!), Невозможно (Lehetetlen) һәм 2 человека (2 ember). 1997—2003 йылдарҙа Вамош International Buda Stage театрының художество етәксеһе була. 2005 йылдан «Александр» китап йортонда]] Вамош клубы сиктәрендә ул билдәле яҙыусылар һәм шағирҙар менән әңгәмәләр алып бара. Был әңгәмәләр Венгрия Pax һәм Duna 2 Autonómia телевизион каналдары аша тапшырыла. Ул The Washington Post гәзитенең венгр корреспонденты була. Вамош, венгр теленән тыш, немец, инглиз һәм француз телдәрен белә, шулай уҡ испан, рус һәм латин текстарын уҡый. Уның яҙыусы псевдонимдары: VT, Vámos Tibor, MT, Miklós Tibor, ZJ, Zakariás Jeromos. 2009 йылдың февралендә ул Ab Ovo нәшриәтенән китә һәм Европа нәшриәтенә (Európa Könyvkiadó) эшкә урынлаша.

Компьютерҙар менән ҡыҙыҡһыныуы

Вамош ИКТ-ның әһәмиәтен аңлаған тәүге венгр яҙыусыларының береһе. АҠШ-та үҙенең беренсе Commodore компьютерын һатып ала. Уның беренсе сайты 2000 йылдың 20 декабрендә асыла. Вамош тураһында төп мәғлүмәттәрҙән тыш унда килеүселәр Rögtön jövök! телевидение тапшырыуының нескәлектәре тураһында, ә форумда уның авторынан сериалдың нисек барлыҡҡа килеүе тураһында мәғлүмәт алырға мөмкин.

Әҫәрҙәре

Вамоштың — романдары, театраль пьесалары, повестары, киносценарийҙары — 35 китабы нәшер ителгән. Улар араһында иң билдәлеләре: Zenga zének (Звучит музыка), A New York-Budapest metró (Метро Нью-Йорк-Будапешт), Anya csak egy van (Мать только одна), Apák könyve (Книга отцов). Венгр театрҙарында дүрт пьесаһы күрһәтелә, улар араһында Asztalosinduló (Марш столяров) һәм Világszezon (Мировой сезон). Әҫәрҙәрендә ул тәү сиратта ғаилә һәм тарих араһындағы мөнәсәбәттәрҙе өйрәнеү менән шөғөлләнә. Уның китаптары инглиз, дат, испан, итальян, француз, голланд, немец, поляк, серб, словак, чех һәм швед телдәрендә баҫылған.

Романдары

• Borgisz, издательство Kozmosz, Будапешт, 1976
• Én és én, издательство Magvető, Будапешт, 1979
• Háromszoros vivát, издательство Szépirodalmi, Будапешт, 1981
• Hanyatt-homlok és Emily néni szakálla, издательство Magvető, Будапешт, 1983
• Zenga zének, издательство Szépirodalmi, Будапешт, 1983
• Félnóta, издательство Magvető, Будапешт, 1986
• Jaj, издательство Szépirodalmi, Будапешт, 1988
• A New York-Budapest metró, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1993
• Anya csak egy van, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1995
• 135 lehetetlen történet, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1997
• Apák könyve, издательство Ab Ovo, Будапешт, 2000
• Öt Kis Regény, издательство Ab Ovo, Будапешт, 2002
• Sánta kutya, издательство Ab Ovo, Будапешт, 2003
• Márkez meg én, издательство Ab Ovo, Будапешт, 2004
• Utazások Erotikába (Ki a franc az a Goethe?), издательство Ab Ovo, Будапешт, 2007
• Tiszta tűz, издательство Európa, Будапешт, 2009
• Kedves kollégák, 1-2. издательство Európa, Будапешт, 2010
• A csillagok világa, издательство Európa, Будапешт, 2010

Сит илдәрҙә баҫылған китаптар

Apák könyve

• Buch der Väter, издательство Random House btb Verlag, Германия, Берлин, 2004, переводчик: Ernő Zeltner
• Il Libro dei Padri, издательство Einaudi, Италия, 2006, переводчик: Bruno Ventavoli
• The Book of Fathers, издательство Little Brown, Великобритания, 2006, переводчик: Peter Sherwood
• Knjiga očeva, издательство Laguna, Сербия, 2006, переводчик: Mária Tóth Ignjatović
• Le Livre Des Peres, издательство Denoël, Франция, 2007, переводчик: Joëlle Dufeuilly.
• Księga ojców, издательство Albatros, Польша, Варшава, 2008, переводчик: Elżbieta Sobolewska
• Het Boek der vaders, издательство Contact, Голландия, 2008, переводчик: Frans van Nes
• Book of Father, издательство Other Press, США, 2009, переводчик: Peter Sherwood
• El libro de los padres, издательство Lumen, Иснания, 2010

Anya csak egy van

• Vom Lieben und Hassen, издательство Random House, Германия, Берлин, 2006, переводчик: Ernő Zeltner
• Majka je samo jedna, издательство Laguna, Сербия, (2008), переводчик: Mária Tóth Ignjatović

Bár

• La Neige Chinoise, Kínai hó L’Harmattan, Франция, Париж, 2003, переводчик: Clara Tessier

Borgisz

• Borgis, издательство Smena, Словакия, 1980, переводчик: Katarina Králová-Ordodyová.
• Borgis, издательство Iskry, Польша, Варшава, 1980, переводчик: Krystyna Pisarska.
• Borgis, издательство Mlada Fronta, Чехия, Прага, 1989, переводчик: Milan Navratil.

Jaj

• Ak og ve, издательство Gyldendal, Дания, Копенгаген, 1991, переводчик: Péter Eszterhás

Utazások Erotikában (Ki a franc az a Goethe?)

• Meine zehn Frauen, издательство btb, Германия, 2010, переводчик: Andrea Ikker

Zenga zének

• Kamrat Stalins glorie, издательство Cappelen, Норвегия, 1986, переводчик: Terézia Schandl
• Sangen har vinger, издательство Gyldendal, Дания, Копенгаген, 1987, переводчик: Péter Eszterhás
• Kamrat Stalins gloria, издательство Albert Bonniers, Швеция, Стокгольм, 1988, переводчик: Robert Mashult

Повестары

• Szenvedélyes emberek, издательство Szépirodalmi, Будапешт, 1985
• Bár, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1998, на основе повести A Bárkapcsolat Dávid Spáh написал киносценарий, по которому в 2005 году сняли короткий фильм под заглавием Aqua
• Hogy volt, издательство Ab Ovo, Будапешт, 2005
• Kedves kollégák 1-2., издательство Európa, Будапешт, 2010

Хикәйәләре

• Előszó az ábécéhez, издательство Magvető, Будапешт, 1972
• Jelenleg tizenharmadik a listán, издательство Magvető, Будапешт, 1973
• Váltás, издательство, Magvető, Будапешт, 1977
• Valaki más, издательство Magvető, Будапешт, 1981

Башҡалары

• Dr. Orángutay Tivadar, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1980, сказки
• Háromszoros vivát, издательство Szépirodalmi, Будапешт, 1981, театральные пьесы и радиопьесы
• Ki nem küldött tudósítónk jelenti, издательство Magvető, Будапешт, 1985, публицистика
• Teniszezz velem!, издательство Magvető, Будапешт, 1988, эссе
• Ha én Bródy volnék, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1994
• Zwack, így tovább!,[30] издательство Ab Ovo, Будапешт, 1995
• Szamba, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1996
• The Xenophobe’s Guide to the Hungarians, подзаголовок: Idegengyűlölők kalauza a magyarokhoz, издательство Oval Books, 1999, соавтор Mátyás Sárközy
• NAGY EGÉRKÉZIQÖNYV, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1998, соавтор Judit Pataki

Публицистикаһы

Уй ираш (Új Írás, 1969) тип аталған тәүге мәҡәләһе Kisfiúk és nagyfiúk журналында Тибор Вамош исеме аҫтында баҫылып сыға. Шул ваҡыттан алып гәзит һәм аҙналыҡтар өсөн даими яҙып тора. Уның повестары (The New York Times, The Nation, The Harpers Magazine, The Atlantic Monthly һәм The New Haven Register) Францияла, Германияла, Скандинавия илдәрендә, элекке социалистик илдәрҙә, абруйлы сит ил журналдарында һәм 1986 йылдан алып Америка Ҡушма Штаттарында баҫыла. 1990—2005 йылдарҙа Вамош Американың The Nation журналының хәбәрсеһе була. Уның мәҡәләләре 1993 йылдан Элет еш иродалом (Élet és Irodalom) венгр аҙналығында сыға. Ул даими рәүештә Népszabadság венгр гәзите өсөн яҙа, сәхифәләрен тыңларға ашыҡмай. The Washington Post европа хәбәрсеһе булараҡ, был гәзиткә лә ай һайын мәҡәләләр яҙа. журналы ай һайын уның репортаждарын баҫтырып сығара. ELLE Magazin журналы ай һайын уның репортаждарын баҫтыра.

Театр пьесалары

• Égszakadás-földindulás (Веспремдағы Петефи исемендәге театрҙа премьераһы), 1975
• Asztalosinduló˙(Сольнокта Сиглигети исемендәге театрҙа премьераһы), 1976
• Háromszoros vivát (Эгерҙағы Варсинхаз театрында прнемьераһы), 1979
• Világszezon (Сегедтағы милли театрҙа премьераһы), 1981
• Valaki más — Vegyes páros (ике бер актлы пьесалар) (Ятексин театрында премьераһы) 1982

Киносценарийҙар, адаптациялар, ролдәр

• Boldog születésnapot, Marylin!, 1980, автор
• Стремглав / Hanyatt-homlok, 1983, автор
• Boszorkányszombat, 1983, драматург
• Villanyvonat, 1984, автор
• Vigyázat mélyföld!, 1986, соавтор
• Csók, Anyu, 1987, автор
• Szamba, 1995, автор, соавтор Роберт Кольтаи.
• Ámbár tanár úr, 1998, автор
• A döntés, Киностудия DEGA, очерк об истории эпохи, 1998, актёр
• Aqua, адаптация повести Миклоша Вамоша Bárkapcsolat, 2006
• Vallomás, 2008, драматург
• SZÓSZ?!:) языковая телевикторина, M2, 2009.03.15., участник

Тәржемәләре

• A. R. Gurney, Love Letters, (Szerelmes levelek), драма в письме, премьера 14 ноября 1992
• Elliot Aronson и Anthony Pratkanis: Age of Propaganda — The Everyday Use and Abuse of Persuasion (Rábeszélőgép), издательство Ab Ovo, Будапешт, 1992
• C. M. Schulz: Snoopy világhírű író lesz!, издательство Ab Ovo, Будапешт, 1994, вместе с Анной Вамош. Серия комиксов на английском и венгерском языках.

Аудиокитаптары

• Hogy volt, 2006
• Írók egymás közt, Alexandra нәшриәте, Будапешт, 2008, вамоша клубынан һайлана.

Телевизион тапшырыуҙар

• Lehetetlen, (1995—1998), Венгерское Телевидение
• Rögtön, (1999—2000), Венгерское Телевидение
• Rögtön jövök, (2001)
• Kész regény, (2001—2002), сцена ИБС
• 2 ember, (2002—2003), Венгерское Телевидение, десять парных фильмпортретов
• Vámos Klub, (2005-, книжный магазин «Александра»)
• SZÓSZ?!:, языковая телевикторина, участник, 2009

Йәмәғәт эшмәкәрлеге

• Лига противников воинской обязанности, администратор, 1993
• Фонд Прима Примиссима Юниор (Prima Primissima Junior), член попечительского совета
• Национальный культурный фонд, член постоянной профессиональной коллегии по литературе, 2007
• Юбилейная комиссия Джозефа Пулитцера, член

Премиялары

• Тәнҡитселәр премияһы, 1977
• Йәш Коммунистар Союзы премияһы, 1983
• Аттила Йожеф премияһы, 1984
• Европа конкурсы премияһы 1968 (EURÓPA 1968), 1993
• Венгрия Профсоюздары Ассоциацияһы премияһы, 1996
• «Шел-Вашингтон» (Schell-Washington) премияһы, 1997
• Хунгариа камераһы (Kamera Hungaria),˙2000
• Йожеф Фиц иемендәге китапханасылар премияһы, 2001
• Урбис мәҙәниәте (Pro Cultura Urbis) тураһында, 2002
• Ҡиммәттәр өсөн Колумб премияһы, венгр премияһы, 2003
• Венгрия Республикаһының офицер тәреһе, 2004
• Барк театры премияһы, 2005
• Будапешттың 13-сө районының почётлы гражданы, 1 июнь 2010 й.

Һылтанмалар

• Миклош Вамош на вебстранице издательства Аб Ово
• вебстраница Миклоша Вамоша
• Hunlit 2008 йыл 11 апрель архивланған.
• Современный Литературный Архив
• Миклош Вамош на вебстранице The Washington PostGlobal
• Фильмадаптации после 1945 г.